آسبادها، شاهکار حیرت انگیز مهندسی خواف!

یکی از بزرگترین مجموعه‌های خشت، گل و چوبی که از قدیمی‌ترین بناهای این نوع سازه‌ در جهان است را می‌توان آسبادهای خواف دانست که با تلفیق هنر و فناوری یکی از شاهکاری مهندسی ایران باستان می باشد. خواف در نوار مرزی شرق ایران و در 250 کیلومتری جنوب شرقی یکی از تاریخی‌ترین مکان‌های خراسان به شمار می‌آید. 

ریشه‌ی نام شهر نشتیفان که آسبادها در آن قرار دارند، در واقع ترکیبی است از دو واژه‌ی محلی «نش» به معنای نیش عقرب و «تیفان» که محلی شده «توفان» می‌باشد و در تمام سال نشتیفان  را وزش بادهای موسمی در بر می‌گیرد. اهالی نشتیفان با توجه به شرایط جغرافیایی که داشتند در آن زمان به فکر بهره برداری از این شرایط طبیعی بوده‌اند تا با احداث آسیاب بادی‌هایی از نیروی جنبشی باد جهت آرد کردن گندم نیز استفاده کنند. از این شاهکار مهندسی همچنین در کارهای دیگری مانند پمپ کردن آب نیز استفاده کردند که به آن پمپ بادی گفته می‌شود.

آسبادهای خواف از چوب، خشت و گل هستند. این آسبادهای به یادمانده از دوران صفوی در روستای خواف واقع شده‌اند که برای استفاده بهینه از وزش بادهای قوی، مداوم و 120 روزه سیستان ساخته شدند. این بادها پره‌های چوبی آسبادها را به حرکت در می‌آوردند و باعث آسیاب شدن گندم‌ها می‌شدند. تصویر این آسبادها که در کنار هم صف کشیده‌اند، بسیار عجیب و غرورآفرین است. تا به حال یکی از آن‌ها را از نزدیک دیده‌اید؟